چوب مایع (Arboform) یا آربوفرم، نسل جدیدی از مصالح ساختمانی است که ترکیبی از ویژگیهای چوب و پلاستیک را ارائه میدهد. این ماده با استفاده از الیاف طبیعی مانند سلولز و لیگنین، بهعنوان یک بیوپلاستیک ترموپلاستیک، قابلیت قالبگیری و شکلدهی به انواع محصولات را داراست. چوب مایع بهدلیل ویژگیهای منحصر بهفرد خود، در سالهای اخیر توجه معماران، طراحان داخلی و صنعتگران را بهخود جلب کرده است. در این مقاله میتوانید با ویژگیهای چوب مایع و مزایا و معایب آن آشنا شوید.
مجله اینترنتی والا اینوست با ارائه تازهترین فناوریها و نوآوریهای صنعت ساختمان، در خدمت علاقهمندان و فعالان این حوزه است.
چوب مایع چیست؟
چوب مایع، که به نام آربوفرم (Arboform) نیز شناخته میشود، یک بیوپلاستیک ترموپلاستیک است که ویژگیهای چوب طبیعی و پلاستیکهای صنعتی را با هم ترکیب میکند. این ماده از ترکیب لیگنین، الیاف سلولزی و افزودنیهای طبیعی ساخته میشود و فرآیند تولید آن شامل ذوب شدن مواد اولیه در دمای ۱۵۰ تا ۱۷۰ درجه سانتیگراد و قالبگیری در اشکال مختلف است. نتیجه این فرآیند، مادهای با ظاهر طبیعی مشابه چوب، وزن سبک، مقاومت بالا در برابر رطوبت، حرارت و حشرات و قابلیت قالبگیری فوقالعاده است که در عین حال کاملا دوستدار محیط زیست و تجزیهپذیر میباشد.
ویژگیهای منحصر بهفرد این چوب باعث شده است که در صنایع مختلفی کاربرد داشته باشد. در معماری و دکوراسیون داخلی، از آن برای ساخت مبلمان، پارتیشنها و وسایل دکوری استفاده میشود، در خودروسازی به عنوان جایگزین پلاستیکهای سنتی در داشبورد و پانلهای داخلی کاربرد دارد و در صنایع بستهبندی و الکترونیک، برای تولید جعبهها، قابها و لوازم جانبی مقاوم و زیبا مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربردهای چوب مایع
چوب مایع به دلیل ترکیب منحصربهفردی از زیبایی طبیعی چوب و قابلیتهای صنعتی پلاستیک، در صنایع مختلف کاربرد گستردهای دارد. این ماده با دوام، قابل قالبگیری و سازگار با محیط زیست است و در بسیاری از زمینهها جایگزین مناسبی برای مواد سنتی محسوب میشود. در ادامه به کاربردهای این چوب اشاره کردهایم:
۱- معماری و دکوراسیون داخلی
در طراحی داخلی فضاها، از این چوب برای ساخت پارتیشنها، مبلمان، لوازم منزل و وسایل دکوری استفاده میشود. ظاهر چوبی و قابلیت شکلپذیری آن، این ماده را به گزینهای مناسب برای طراحیهای مدرن تبدیل کرده است.
۲- صنعت خودروسازی
در ساخت بدنه خودروها، بهویژه در قسمتهای داخلی مانند داشبورد و پانلهای درب، از این چوب بهعنوان جایگزینی برای پلاستیکهای سنتی استفاده میشود. این ماده علاوهبر سبکی، مقاومت بالایی نیز دارد.
۳- صنایع الکترونیک
در تولید قابهای گوشیهای هوشمند و لوازم جانبی، این چوب بهعنوان جایگزینی برای پلاستیکهای معمولی مورد استفاده قرار میگیرد. ظاهر طبیعی و مقاومت بالای آن، این ماده را به گزینهای جذاب تبدیل کرده است.
۴- صنایع بستهبندی
در بستهبندی محصولات لوکس و خاص، از این چوب برای ساخت جعبهها و بستهبندیهای منحصر بهفرد استفاده میشود. ظاهر چوبی و قابلیت شکلپذیری آن، جذابیت بستهبندی را افزایش میدهد.
مزایای چوب مایع
چوب مایع به عنوان یکی از نوآورانهترین مواد زیستپایه، دارای مجموعهای از مزایا است که آن را به گزینهای ایدهآل برای استفاده در صنایع مختلف تبدیل کرده است. ترکیب خواص طبیعی چوب با قابلیتهای فنی پلاستیک، موجب شده این ماده علاوه بر زیبایی، عملکردی بسیار مطلوب داشته باشد. در ادامه به مزایای چوب مایع اشاره کردهایم:
دوستدار محیط زیست و تجزیهپذیر
چوب مایع از ترکیبات طبیعی مانند لیگنین و الیاف سلولزی ساخته میشود و بهطور کامل قابل بازیافت و تجزیه در محیط زیست است. برخلاف پلاستیکهای نفتی که سالها در طبیعت باقی میمانند، این ماده پس از پایان عمر مفید خود به عناصر طبیعی تجزیه میشود و آسیبی به محیط وارد نمیکند. به همین دلیل، یکی از گزینههای اصلی در مسیر تولید محصولات پایدار و دوستدار طبیعت به شمار میرود.
مقاومت بالا در برابر رطوبت و حرارت
این چوب در مقایسه با چوب طبیعی، مقاومت بسیار بیشتری در برابر رطوبت، حرارت و حتی اشعه خورشید دارد. این ویژگی موجب میشود که در فضاهای مرطوب یا محیطهای با نوسان دمایی زیاد، دچار پوسیدگی، تغییر رنگ یا تغییر شکل نشود و دوام طولانیتری داشته باشد.
ظاهر طبیعی و زیبا
سطح این چوب کاملا شبیه چوب طبیعی است و نیاز به هیچگونه رنگ یا روکش اضافی ندارد. رنگ و بافت طبیعی آن باعث میشود این ماده در تولید مبلمان، وسایل تزئینی و دکوراسیون داخلی جلوهای گرم و طبیعی ایجاد کند.
قابلیت قالبگیری و شکلپذیری بالا
یکی از بزرگترین مزایای چوب مایع، خاصیت ترموپلاستیک آن است که امکان قالبگیری در اشکال متنوع و پیچیده را فراهم میکند. این ویژگی باعث شده از آن در صنایع پیشرفته مانند خودروسازی، لوازم خانگی و تولید وسایل تزئینی با جزئیات دقیق استفاده شود.
وزن سبک و استحکام بالا
این چوب ضمن داشتن وزن بسیار کم، استحکام بالایی در برابر فشار و ضربه دارد. این ترکیب از سبکی و مقاومت، آن را به گزینهای ایدهآل برای ساخت قطعات صنعتی، سازههای دکوراتیو و محصولات قابل حمل تبدیل کرده است.
دوام طولانی و نگهداری آسان
محصولات ساختهشده از این چوب عمر مفید بالایی دارند و نیاز به مراقبت خاصی ندارند. مقاومت آن در برابر خراش، شکستگی و تغییر رنگ باعث میشود ظاهر و کیفیت خود را برای سالها حفظ کند و در نتیجه گزینهای اقتصادی و بادوام باشد.
سازگاری با محیط زیست و آیندهنگری صنعتی
چوب مایع با حذف وابستگی به منابع نفتی و کاهش آلودگیهای زیستمحیطی، نقش مهمی در حرکت بهسوی صنایع سبز ایفا میکند. استفاده گسترده از این ماده میتواند در آینده موجب کاهش مصرف پلاستیکهای مصنوعی و حفاظت بهتر از منابع طبیعی زمین شود.
معایب چوب مایع
با وجود تمام ویژگیهای مثبت و کاربردهای گسترده، این چوب نیز مانند هر ماده صنعتی دیگر دارای معایب و محدودیتهایی است که باید پیش از استفاده در پروژهها مورد توجه قرار گیرد. برخی از این نقاط ضعف به ماهیت فنی و برخی دیگر به هزینه و شرایط تولید آن مربوط میشوند.
در ادامه به معایب چوب مایع اشاره شده است:
- هزینه تولید بالا نسبت به چوب یا پلاستیک معمولی
- نیاز به تجهیزات تخصصی برای فرآیند قالبگیری
- محدودیت در تولید انبوه به دلیل پیچیدگی فرآیند ساخت
- حساسیت نسبت به دمای بسیار بالا در برخی کاربردها
- دشواری در تعمیر یا ترمیم قطعات آسیبدیده
- در دسترس نبودن گسترده در بازارهای عمومی و نیاز به واردات در برخی کشورها
جدول مقایسه چوب مایع با سایر مواد مشابه
چوب مایع در مقایسه با مواد مشابهی مانند چوب طبیعی و پلاستیکهای صنعتی، ترکیبی از مزایای هر دو را در خود دارد. این ماده با ظاهری کاملاً شبیه چوب و عملکردی شبیه پلاستیک، توانسته است جایگاهی ویژه در صنایع مختلف بهویژه در طراحی داخلی و ساخت قطعات صنعتی پیدا کند.
در حالی که چوب طبیعی زیبا اما آسیبپذیر است و پلاستیک مقاوم اما غیرقابل تجزیه، چوب مایع با پایداری زیستمحیطی و مقاومت بالا، گزینهای میانی و هوشمندانه محسوب میشود. در جدول زیر ویژگیهای چوب مایع با سایر مواد مشابه را مقایسه کردهایم:
| ویژگی | چوب مایع (Arboform) | چوب طبیعی | پلاستیک سنتی |
| ظاهر طبیعی | بله | بله | خیر |
| قابلیت قالبگیری | بله | خیر | بله |
| مقاومت در برابر رطوبت | بله | متوسط | بالا |
| تجزیهپذیری در طبیعت | بله | بله | خیر |
| هزینه تولید | بالا | متوسط | پایین |
سخن نهایی
چوب مایع (Arboform) با ترکیب ویژگیهای چوب و پلاستیک، بهعنوان یک ماده نوین در صنایع مختلف مطرح شده است. دوستدار محیط زیست، مقاوم و با قابلیت قالبگیری بالا، این ماده میتواند جایگزینی مناسب برای مواد سنتی در بسیاری از کاربردها باشد. با توجه به روند رو به رشد استفاده از این چوب در صنایع مختلف، انتظار میرود در آیندهای نزدیک، این ماده جایگاه ویژهای در بازارهای جهانی پیدا کند.
منابع: dornob، iopscience
