آجرهای ساخته شده از ته سیگار یکی از نوآوریهای شگفتانگیز در صنعت ساختوساز و مصالح ساختمانی پایدار به شمار میآیند. در دنیایی که زبالههای حاصل از مصرف سیگار به یکی از آلایندههای خطرناک محیطزیست تبدیل شدهاند، پژوهشگران با استفاده از فناوریهای نوین توانستهاند این زبالههای سمی را به مصالحی با ارزش تبدیل کنند.
بازیافت ته سیگار و استفاده از آن در تولید آجر، به کاهش آلودگیهای زیستمحیطی کمک میکند و موجب صرفهجویی در انرژی و کاهش هزینههای تولید نیز میشود. در ادامه این مقاله، به بررسی کامل کاربردها، مزایا، چالشها استفاده از این روش میپردازیم.
مجله اینترنتی والا اینوست با ارائه تازهترین فناوریها و نوآوریهای صنعت ساختمان، در خدمت علاقهمندان و فعالان این حوزه است.
آجرهای ساخته شده از ته سیگار چطور تولید میشوند؟
تولید این آجرها فرایندی علمی و نوآورانه است که با هدف کاهش آلودگی و استفاده از پسماندها صورت میگیرد. در این روش، ته سیگارهای جمعآوری شده پس از فرآوری و بیخطرسازی، با خاک رس و مواد اولیه ساخت آجر ترکیب میشوند. در نهایت، این ترکیب در دمای بالا پخته و به شکل آجرهای مقاوم و کاربردی در میآید.
مرحله اول: جمعآوری ته سیگارها
برای تولید آجر از ته سیگار، اولین گام جمعآوری فیلترهای سیگار از سطح خیابانها، مکانهای عمومی و مراکز تفکیک زباله است. این پسماندها بهدلیل حجم بالای مصرف سیگار، منبعی همیشگی و در دسترس به شمار میآیند. ته سیگارها پس از جمعآوری در ظروف مخصوص ذخیره میشوند تا از انتشار بوی نامطبوع و آلودگی محیط جلوگیری شود.
مرحله دوم: ضدعفونی و بیخطرسازی
ته سیگارها حاوی مواد شیمیایی سمی مانند نیکوتین، قیر و فلزات سنگین هستند که میتوانند برای انسان و محیطزیست خطرناک باشند. به همین دلیل پیش از استفاده در ترکیب آجر، باید فرآیند بیخطرسازی روی آنها انجام گیرد. این مرحله شامل شستوشو با آب و مواد شیمیایی، خشککردن در محیط کنترلشده و حذف بخش زیادی از سموم است تا ماده اولیه بهطور کامل برای استفاده آماده شود.
مرحله سوم: خرد کردن ته سیگارها
پس از بیخطرسازی، فیلترهای سیگار وارد دستگاه خردکن میشوند و به ذرات بسیار ریز و سبک تبدیل میگردند. این عمل باعث میشود که ته سیگارها به راحتی با خاک رس ترکیب شده و بهصورت یکنواخت در ماده خام آجر پخش شوند. خرد شدن ته سیگارها همچنین باعث افزایش کیفیت نهایی محصول و جلوگیری از ایجاد حفرههای نامنظم در آجر میشود.
مرحله چهارم: ترکیب با خاک رس
در این مرحله ذرات خردشده ته سیگار با خاک رس و سایر افزودنیهای مورد نیاز ترکیب میشوند. نسبت ته سیگار در ترکیب معمولاً بین ۱ تا ۱۰ درصد است تا هم سبکسازی آجر انجام شود و هم مقاومت آن در سطح قابل قبول باقی بماند. این ترکیب باعث کاهش مصرف انرژی در مرحله پخت و تولید آجرهای دوستدار محیطزیست میشود.
مرحله پنجم: قالبگیری و شکلدهی
ماده ترکیبی آمادهشده در قالبهای مخصوص ریخته میشود تا آجرهای خام شکل بگیرند. در این فرآیند، ترکیب تحت فشار قرار میگیرد تا ساختاری فشرده و منسجم پیدا کند. قالبگیری استاندارد، شکل ظاهری و ابعاد دقیق آجرها را تضمین میکند و آمادهسازی برای ورود به مرحله پخت در کوره صورت میگیرد.
مرحله ششم: پخت در کوره
آجرهای خام وارد کوره میشوند و در دمایی حدود ۹۰۰ تا ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد پخته میشوند. وجود فیلترهای ته سیگار در ترکیب، باعث کاهش انرژی مورد نیاز در این فرآیند میشود زیرا این مواد در دماهای پایینتر میسوزند. در نتیجه آجرهای سبکتر و کممصرفتر به دست میآیند که نسبت به آجرهای معمولی، انرژی کمتری برای تولید نیاز دارند.
مرحله هفتم: سرد شدن و بستهبندی
پس از پخت، آجرها در محیط کنترلشده سرد میشوند تا استحکام کافی پیدا کنند. در این مرحله کیفیت آجرها از نظر مقاومت فشاری، شکل ظاهری و یکنواختی مورد بررسی قرار میگیرد. آجرهای معیوب از چرخه خارج شده و آجرهای سالم بستهبندی میشوند تا در پروژههای ساختمانی، آزمایشگاهی یا پایدار مورد استفاده قرار گیرند.
مزایای آجرهای ساخته شده از ته سیگار
استفاده ازآجرهای ساخته شده از ته سیگار میتواند مزایای متعددی به همراه داشته باشد که هم به محیطزیست کمک میکند و هم در صنعت ساختمان ارزشمند است. در ادامه به مهم ترین مزایای استفاده از آجرهای ساخته شده از ته سیگار اشاره شده است:
- کاهش آلودگی ناشی از ته سیگار در محیطزیست
- تولید آجرهای سبکتر در مقایسه با آجرهای سنتی
- صرفهجویی در انرژی طی فرآیند پخت
- کاهش انتشار گازهای گلخانهای
- استفاده از یک منبع رایگان و دردسترس برای تولید
معایب و محدودیتهای آجر ساخته شده از ته سیگار
هرچند این فناوری بسیار نوآورانه است و مزایای زیادی دارد، اما با محدودیتهایی نیز همراه است که نمیتوان از آنها چشمپوشی کرد. برخی از مهم ترین چالش های استفاده از این نوع آجرها عبارتاند از:
- احتمال باقیماندن ترکیبات سمی در آجر
- نیاز به فرآوری پیچیده برای بیخطرسازی ته سیگار
- مقاومت کمتر در مقایسه با برخی آجرهای صنعتی
- محدودیت در کاربرد برای سازههای سنگین
مقایسه آجرهای ساخته شده از ته سیگار با آجرهای معمولی
یکی از نکات مهم برای بررسی این نوآوری، مقایسه آن با آجرهای مرسوم در بازار است. آجرهای ساخته شده از ته سیگار علاوه بر سبک بودن، مزایای محیطزیستی زیادی دارند، اما از نظر استحکام نمیتوانند جایگزین کامل آجرهای صنعتی شوند.
در جدول زیر میتوانید مقایسه ویژگیهای آجرهای ساخته شده از ته سیگار و آجر معمولی را مشاهده کنید:
| ویژگیها | آجر ساخته شده از ته سیگار | آجر معمولی |
| وزن | سبکتر | سنگینتر |
| مصرف انرژی در تولید | کمتر | بیشتر |
| دوستدار محیطزیست | بله | خیر |
| مقاومت فشاری | متوسط | بالا |
| هزینه تولید | پایینتر | بالاتر |
| منبع مواد اولیه | پسماند ته سیگار + خاک رس | خاک رس |
| میزان آلودگی زیستمحیطی | بسیار کم | زیاد |
کاربرد آجرهای ساخته شده از ته سیگار
آجرهای ساخته شده از ته سیگار به دلیل سبک بودن، صرفهجویی در انرژی و ویژگیهای زیستمحیطی، در پروژههای متنوعی به کار گرفته میشوند. اگرچه این آجرها هنوز در ابتدای مسیر تولید انبوه قرار دارند، اما توانستهاند توجه بسیاری از متخصصان صنعت ساختمان و حامیان محیطزیست را به خود جلب کنند.
کاربرد آجرهای ساخته شده از ته سیگار بیشتر در بخشهایی است که نیاز به مصالح سبک، ارزان و دوستدار محیطزیست وجود دارد و استحکام فوقالعاده بالا مورد انتظار نیست. در ادامه به مهمترین کاربردهای این آجرها اشاره کردهایم:
استفاده در ساخت دیوارهای داخلی
آجرهای ساخته شده از ته سیگار به دلیل وزن سبک، گزینهای مناسب برای دیوارهای داخلی ساختمان هستند. این نوع آجرها علاوه بر کاهش بار سازه، به کاهش هزینهها نیز کمک میکنند و بهعنوان جایگزینی نوآورانه در طراحی داخلی مطرح شدهاند.
پروژههای ساختمانی پایدار و سبز
این آجرها بهعنوان یک محصول دوستدار محیطزیست، کاربرد ویژهای در پروژههای سبز دارند. استفاده از آنها نشاندهنده تعهد سازندگان به توسعه پایدار است و میتواند در پروژههایی که دارای استانداردهای زیستمحیطی هستند، ارزش افزوده ایجاد کند.
پروژههای تحقیقاتی و آزمایشی
از آنجا که فناوری تولید آجر از ته سیگار هنوز نوپا است، بسیاری از دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و شرکتهای ساختمانی از این محصول برای بررسی مقاومت، دوام و اثرات زیستمحیطی استفاده میکنند. این پروژهها راه را برای بهبود کیفیت و افزایش کاربرد آجرهای نوین باز میکنند.
استفاده در سازههای سبک و موقت
به دلیل مقاومت متوسط، آجرهای ساخته شده از ته سیگار بیشتر در سازههای سبک یا موقت مانند غرفههای نمایشگاهی، دیوارهای جداکننده و سازههای کوتاهمدت به کار میروند. سبک بودن و قیمت پایین، آنها را برای این نوع پروژهها بسیار کاربردی کرده است.
کاهش بار حرارتی ساختمانها
وجود ته سیگار در ترکیب این آجرها موجب افزایش خاصیت عایق حرارتی میشود. این ویژگی کمک میکند تا ساختمانها انرژی کمتری برای گرمایش و سرمایش مصرف کنند و در نتیجه بهرهوری انرژی افزایش پیدا کند.
سخن نهایی
با توجه به روند رو به رشد استفاده از مصالح سبز، آجرهای ساخته شده از ته سیگار میتوانند آیندهای روشن داشته باشند. این آجرها نمونهای خلاقانه از تبدیل زباله به محصول ارزشمند هستند که با کاهش آلودگیهای ناشی از ته سیگار، صرفهجویی در انرژی و تولید مصالح سبکتر، میتواند گامی موثر در جهت حفظ محیطزیست و توسعه پایدار باشد. هرچند محدودیتهایی در زمینه مقاومت و فرآوری آنها وجود دارد، اما تحقیقات بیشتر و بهبود تکنولوژی میتواند این آجرها را به یکی از مصالح پرکاربرد در صنعت ساختوساز آینده تبدیل کند.
منابع: labmanager، archdaily
